Ik krijg het op mijn heupen. Op het nieuws, zowel VRT als VTM, televisie als radio of in de pers van allerlei strekkingen: overal gaat het over het nieuwe normaal.
Enkele voorbeelden:
Wordt telewerken het nieuwe normaal? (VAB-Magazine)
Winkelen volgens het nieuwe normaal (De Volkskrant)
Betaal digitaal. ’t Is het nieuwe normaal (website Febelfin)
Innoveren voor het nieuwe normaal (website TheArgonauts)
Mondmaskers het nieuwe normaal op trein en tram (website tvoost)
Mondmaskers het nieuwe normaal in België (Het Parool)
Mondmaskers worden het nieuwe normaal (Het Laatste Nieuws)
Europa schuifelt behoedzaam naar het nieuwe normaal (De Tijd)
Het nieuwe normaal is de slet onder de vaste woordgroepen. Vooral in de economische wereld is het nieuwe normaal een heel populair begrip. Dat komt volgens Ton den Boon, hoofdredacteur van de Dikke Van Dale, doordat een invloedrijk man uit de wereld van het grote geld in 2009 verkondigde dat met de val van Lehman Brothers en de daaropvolgende kredietcrisis the new normal was aangebroken: een langdurige periode van schuldreductie, lage economische groei en beperkte inflatie.
Is het nieuwe normaal in het Nederlands sinds 2009 een begrip, in het Engels, waaruit wij deze uitdrukking hebben overgenomen, is the new normal al langer gangbaar. Sinds 11 september 2001 benadrukt deze term dat we sinds de WTC-aanslag in een andere realiteit leven. Maar er is nog een veel vroegere vindplaats, met name in 1918. De Eerste Wereldoorlog was nog maar net beëindigd of een tijdschrift voorspelde dat na een overgangsfase the new normal zou aanbreken, dat ‘in de plaats zou komen van het oude normaal.
Een volgende stap in de evolutie van de vaste woordgroep het nieuwe +normaal is de uitbreiding naar het nieuwe + iets anders. De tv-serie Orange is the New Black, sinds 2013 op Netflix, op basis van het in 2010 geschreven gelijknamige boek van Piper Kerman, speelde met zekerheid een rol bij die uitbreiding.
Enkele recente voorbeelden:
Stof, garen en elastiek zijn het nieuwe wc-papier (De Standaard)
Mondmaskers zijn het nieuwe modegoud (vrt.be)
Spuug is het nieuwe wapen (Het Laatste Nieuws)
Thuisblijven is het nieuwe reizen (Radio 1)
Met andere woorden het nieuwe + normaal is van vaste woordgroep uitgegroeid tot een citaatsjabloon waarop gevarieerd wordt (het nieuwe + iets anders).
Dit proces komt wel meer voor. Uit de populaire cultuur stamt het citaatsjabloon Boer zoekt vrouw (A zoekt B), dat onder andere leidde tot Hoer zoekt klant. Man bijt hond leverde Man bijt agent, politie, boa op. Uit de literaire wereld ontstond naar aanleiding van Liefde in tijden van cholera (G. Marquez) een citaatsjabloon dat onder andere leidde tot Liefde in tijden van aanslagen, kanker, eenzaamheid, oorlog, varkensgriep … en Het verdriet van België (H. Claus) gaf dan weer aanleiding tot het Verdriet van Limburg, Vlaanderen en vrij recent nog in De Standaard (18 april 2020) Het Verdriet van Italië.
Alles wijst erop dat ‘het nieuwe normaal’ een modieus verschijnsel is, een linguïstische hype. Het zal zijn tijd duren, tot het nieuwe ervan af is.